У рамках палемікі мы публікуем артыкул сябра БПЗ Аляксандра Апарына, які палемізуе з аднапартыйцам Віктарам Савічам, аўтарам тэксту “Альтэрнатыве – не!”
Не хацелася лезці у спрэчку, але не ўтрымаўся. А зараз амаль па Леніну - «вялікаму і жудаснаму» - прыйдзецца закатаць рукавы і «увязацца ў драчку».
Усё таму, што паднялася чарговая хваля абмеркавання цяперашняга становішча і мяркуемага лёсу беларускай арміі.Становішча, зразумела, цяпер незайздроснага, якое здаецца тым больш незайздросным таму, што ў вызначэнне яе далейшага лёсу выступаюць «эксперты», якія не маюць ніякага дачынення да войска, далёкія ад войска, і нават больш - абыякавыя да яго.
Як яны сцвярджаюць, што гэта –абыякавасць, забяспечвае іх аб'ектыўнасць у адносінах да прадмета іх аналізу, у адрозненні ад суб'ектыўных адносін тых, хто «там быў». Апошняе вельмі частка знаходзіць свой выраз у той пазіцыі: «ну што ты мне кажаў, ты ж адслужыў, а я яшчэ на гражданке зразумеў, што сэнсу ў гэтым няма».
Сэнс - паняцце асобаснае, і калі ты асабіста чагосьці не зразумеў у сэнсе арміі - не бяда. Але бяда, што ты не зразумеў чагосьці ў арміі ў сэнсе яе метафізічнага!
На самай справе арміі ствараюцца не для супраціву нейкім пэўным актуальным ці патэнцыйным пагрозам, арміі ствараюцца для таго, каб супрацьстаяць пагрозам нават яшчэ невядомым, якія часам нельга ўявіць. Наяўнасць арміі забяспечвае бяспеку дзяржавы і насельніцтва ва ўмовах надзвычайных, калі мабілізацыя «грамадзянскіх» немагчымая. Вайна гэта ці стыхійнае бедства, войска прымае першы ўдар: як гэта было, напрыклад, у Чарнобылі і ў Спітаке ў СССР, у Новым Арлеане ў США ў 2005 г., а потым у студзені і лютым 2007, калі атрады рэзервістаў Нацыянальнай гвардыі былі паднятыя для дапамогі ва ўборцы снегу і г.д.
Хай гэта нават будзе агрэсія іншапланецян, спецыфіка вядзення вайны якімі і іх зброі нам яшчэ не вядомая, арміі будзе пастаўлена задача ім супрацьстаяць, і яны, я ўпэўнены, выканаюць свой абавязак, хаця наколькі яны змогуць яго выканаць – пытанне, вядома, цікавае. Але ўся чалавечая культура нам кажа пра тое, што яны хоць бы паспрабуюць, ратуючы пры гэтым «цывільных» - як у вядомай сцэне бессэнсоўнага наступу амерыканскіх вайскоўцаў з фільму «Вайна светаў», не зусім бессэнсоўнай ў стужцы «Скай Лайн», і зусім не бессэнсоўнай ў карціне «Бітва за Лос-Анжэлес ».
Ёсць толькі адно абмежаванне - усё паказаныя нам у фільмах «байцы» - гэта «дзеці», якія ваююць па кантакту. І ім даверу няма. У тым сэнсе, што ўсе агучаныя фільмы - гэта своеасаблівая рэклама службы ў амерыканскай арміі, якая так не любімая многімі «нашымі». Хоць яна, пры ўсім іншым, паказвае той ідэал «ваеннага», які падзяляецца і намі. Але гэтыя «нашы» спрабуюць адстойваць сам прынцып - кантрактнай службы, забываючы пра тое, што ўсе тыя жахі, за якія мы не любім амерыканскую армію, зробленыя «кантрактнікамі»: бессэнсоўныя расстрэлы цвільнага насельніцтва ў Афганістану, ў Іраку, катаванні ў турмах …
Савецкая армія, магчыма, у той жа сітуацыі была не лепш у сваёй ваеннай практыцы з пункту гледжання гуманітарнага права, савецкія «салдаты тэрміновай службы» гэтак жа забівалі афганцаў, ратуючы ўласнае жыццё, але ... Мы яшчэ будавалі школы і бальніцы...
Дык вось ... Яны - кантрактнікі - як мінімум, не за Радзіму. Яны як мінімум ваююць за грошы і або сацыяльныя прэферэнцыі, гарантаваныя ім дзяржавай. З усімі вынікаючымі адсюль наступствамі. Чаму нехта думае, што беларускія «кантрактнікі», або - «найміты» - будуць чымсьці адрознівацца ад сваіх амерыканскіх і іншае таварышаў, калі кіруюцца ў сваёй дзейнасці камерцыйнай выгадай? Кантрактная армія не ўмее ваяваць на ўласнай тэрыторыі, і ствараецца для вайны на тэрыторыі чужой. Няўжо мы рыхтуемся да такой вайны, або рыхтуемся адэкватна ўспрымаць любыя пагрозы на ўласнай тэрыторыі, абараняючы свой народ і сваю тэрыторыю?
У гэтым сэнсе вельмі цікавае пытанне майго калегі па партыі «Зялёных», якое тычыцца таго, а чаму Міністэрства ЖКГ і Міністэрства транспарту, у адрозненні ад Міністэрства абароны, нават з прычыны надзвычайнай сітуацыі, напрыклад, снегападу - «не ўводзяць рабства»? Служба ў арміі для майго паважанага таварыша, як я разумею, сінанімічныя тэрміну «рабства». Выкарыстоўваючы яго ўласны паняційны апарат, заўважу тут, што ўласныя «рабы» не патрэбныя гэтым міністэрствам паколькі імі і так валодае Міністэрства абароны. І наяўнасць гэтых, з дазволу сказаць, «рабоў», адпаведныя ўкраінскія міністэрства, напрыклад, высока ацанілі, калі ў снежні 2012 года кінулі «курсантаў міліцыі і вайскоўцаў» разблакаваць трасу «Кіеў - Заходняя мяжа». А яшчэ больш іх справядліва ацанілі людзі, засыпаныя на трасе снегам, якія замярзалі у сваіх машынах, пакуль не прыйшлі салдаты з рыдлёўкамі. Цікава, а хто-небудзь з нас «грамадзянскіх» змог бы аказаць гэтак аператыўную дапамогу гэтым людзям?
А рабства? У сучаснай беларускай арміі яно практычна адсутнічае. Афіцэры баяцца выкарыстоўваць салдат на тых гаспадарчых работах, якія ім цікавыя. А пазбаўленне волі? Яно цалкам канстытуцыйна, улічваючы змест артыкула 57 Канстытуцыі: абарона Рэспублікі Беларусь - абавязак і свяшчэнны доўг грамадзяніна Рэспублікі Беларусь.
***
Пры гэтым я цалкам згодны з тым, што беларускай арміі неабходная рэформа. Але, пакуль гэтым займаюцца не спецыялісты, уключаючы нізкакваліфікаваных работнікаў адпаведнага міністэрства, больш зацікаўленых у захаванні свайго эканамічнага статусу, чым у павышэнні абараназдольнасці нашай краіны, рэформа не адбудзецца. У чым «Зялёныя» вельмі суперажываюць беларускай дзяржаве.
Прэс-служба Беларускай Партыі Зялёных