Аб сацыяльна-экалагічнай адказнасці прадстаўнікоў палітычнай эліты

У пачатку сакавіка адзін з вядучых інтэрнэт-парталаў краіны апублікаваў інтэрв'ю з памочнікам беларускага прэзідэнта Наталляй ПЯТКЕВІЧ, якая даўно і небеспадстаўна лічыцца адной з самых уплывовых жанчын Беларусі. Прычым інтэрв'ю было прысвечана вельмі спецыфічнай праблематыцы – з жанру «абцас за рулём» (або «жанчына і аўтамабіль»). Таму журналістаў па перавазе цікавіла, які аўтамабіль здольны яе «ўсхваляваць», што яе раздражняе на дарозе, і ці можна, на яе думку, павысіць культуру кіроўцаў «сілавымі метадамі».

Нягледзячы на тое, што адказваючы на пытанні журналістаў, Наталля ПЯТКЕВІЧ паспрабавала прадставіць свае адказы як сваё асабістае меркаванне, Хацелася б адзначыць, што ва ўмовах краіны, дзе да гэтага часу не выпрацаваны дакладныя крытэрыі размежавання прыватнага і публічнага, асабістае меркаванне высокапастаўленага чыноўніка заўсёды гучыць як іх – чыноўнікаў – салідарная пазіцыя. Асабліва, калі ўлічваць прадастаўленыя ім іх службовым становішчам магчымасці і практычна поўная адсутнасць адпаведных «стрымак і проціваг», роўна як адсутнасць «грамадзянскай супольнасці» у поўным яе функцыянальным выглядзе.

У прыватнасці, яна між іншым сказала, што перад ўсімі аўто аддае перавагу пазадарожнікам і што калісьці набыццё «джыпа» стала для яе «выкананнем даўняй мары». А таксама, што яе вельмі раздражняюць ўдзельнікі дарожнага руху «з некарэктным і некультурнымі паводзінамі», а яшчэ не падабаюцца «чайнікі, якія рухаюцца па трэцяй паласе з нізкай хуткасцю». А потым шаноўны памочнік прэзідэнта раптам прызналася, што сама мае адну, па яе словах, «слабасць» – любіць «высокую хуткасць», і гэта часам «адбіваецца на талоне»: памочніка прэзідэнта спыняюць і штрафуюць.

Хацелася б паглядзець у вочы тым работнікам беларускай ДАІ, якія знаходзяць у сабе грамадзянскую мужнасць і выконваюць свой прафесійны абавязак, нават калі гэта датычыцца прымянення штрафных санкцый у дачыненні да гэтай няхай мілай, але, безумоўна, небяспечнай для іх далейшай кар'еры жанчыны!

Потым Наталля ПЯТКЕВІЧ заўважыла, што на выбар пазадарожніка паўплывала тое, што ёй «падабаецца, калі на машыне можна спакойна ехаць, не думаючы пра сумётах і бардзюрах». Забыўшыся, верагодна, што, па-першае, бардзюр, уласна, абмяжоўвае прастору аўтамабільнага самавольства, атмяжовывая месца для жыццядзейнасці пешахода і веласіпедыста, а гурбы, па-другое – гэта дакладна такія ж індыкатары якасці дзяржаўнага кіравання, якімі з'яўляюцца рост рэальных даходаў насельніцтва і ступень даступнасці дзяржаўных паслуг. У чым усе мы нядаўна змаглі пераканацца, калі на Беларусь абрынуўся шквальным ветрам і снежнымі намецямі цыклон «Хаўер», і ў чым пасля нас ужо не раз пераконваліся жыхары «брацкіх» Украіны і Расіі.

Аднак» больш засмучае той факт, што дэманстрацыя свайго сацыяльнага поспеху чамусьці не лічыцца г-жой Пяткевіч чымсьці ганебным. Набыццё вышэйшай беларускім чыноўнікам адносна «дарагога» у вартасным выражэнні аўтамабіля прэстыжнага класа або маркі ў тых складаных эканамічных умовах, у якіх значная частка насельніцтва Беларусі вымушана фактычна «выжываць», не можа быць расцэненая ніяк інакш, як выклік грамадскай думке. У той час як, па нашаму глыбокага пераканання, дзяржаўнаму чыноўніку як нікому іншаму павінна быць ўласцівая асабістая сціпласць і асаблівая адказнасць у выбары вытворцы гадзінника, касцюма або віду транспартнага сродку.

Акрамя таго, абраны спадарыняй Пяткевіч фармат аўтамабіля наўрад ці можа быць прыняты ў якасці прымальнага для горада з пункту гледжання яго экалагічнасці і эканамічнасці. Аб'ёму рухавіка пазадарожніка (у сярэднім 2,6 л супраць 1,7 л у легкавога аўтамабіля) адпавядае і ўзровень спажывання паліва (13-15 літраў на 100 км у «гарадскім цыкле», супраць 6-8 літраў у легкавога) – так што наўрад ці гэтыя аўтамабілі можна аднесці да класа эканамічных. Усё гэта, у сваю чаргу, адбіваецца на павелічэнні аб'ёмаў эмісіі ў атмасферу выхлапных газаў, асноўнымі кампанентамі якіх з'яўляюцца вуглякіслы і «угарны» газы, а таксама розныя аксіды азоту, якія для арганізма чалавека прыкладна ў 10 разоў больш небяспечны, чым CO («угарны» газ), а пры ўліку другасных ператварэнняў – у 40 разоў. Пры гэтым вуглякіслы газ эксперты лічаць яшчэ і адным з галоўных вінаватых праславутага «глабальнага пацяплення», якое, у сваю чаргу, прыводзіць да зменаў у колькасці і размеркаванні атмасферных ападкаў. І цыклон «Хаўер», так патрапаў нервы простых беларусаў і праверыл на трываласць органы беларускай дзяржаўнай улады, цалкам мог апынуцца натуральным следствам бескантрольнага росту колькасці СО2 у атмасферы Зямлі. Чаму ў немалой ступені, як нескладана здагадацца, спрыяюць менавіта ўладальнікі магутных і, адпаведна, «пражэрлівых» машын.

Зрэшты, беларускія ўлады чамусьці асаблівую клопат праяўляюць менавіта ў адносінах да ўладальнікаў не самых эканомных з пункту гледжання спажывання паліва аўтамабіляў, імкнучыся падтрымліваць унутраныя цэны на нафтапрадукты на ўзроўні ў 2,1-2,3 разы ніжэй сярэднееўрапейскіх. І падтрымліваюць, нягледзячы нават на пагрозу катастрафічнага зніжэння рэнтабельнасці іх вытворчасці і наступнага за гэтым падзення аб'ёмаў падатковых і непадатковых плацяжоў у бюджэт з боку вытворцаў. Але ці не таму гэта адбываецца, што высокапастаўленыя беларускія чыноўнікі самі аддаюць перавагу менавіта такім машынам прэстыжных класаў E, F і J?

Менавіта таму мы заклікаем Наталлю Пяткевіч, роўна як і ўсіх іншых прадстаўнікоў беларускай кіруючай эліты, паслужыць асабістым прыкладам у працэсе фарміравання ў насельніцтва адказных сацыяльна-экалагічных паводзін, немалаважным элементам якіх з'яўляецца усвядомлены выбар эканамічных і экалагічных відаў транспартных сродкаў. Аж да таго, каб пераняць у сваіх замежных калегаў карысную звычку ездзіць у грамадскім транспарце і так стаць бліжэй да народу.

У не меншай – а можа быць нават і ў большай – ступені гэта тычыцца кіраўнікоў беларускай «сістэмнай» апазіцыі, якія так імкнуцца да таго, каб ўліцца ў шэрагі гэтай прывілеяванай палітычнай групы. Даўно не сакрэт, што яны таксама аддаюць перавагу аўтамабілям прэстыжных «буржуазных» класаў: «Лексусы», кроссоверы «Вольва», «Лэндроверы» і гэтак далей. Але з гэтага з неабходнасцю выцякае толькі тое, што і яны з такой жа дзіўнай абыякавасцю адносяцца да экалагічнай сітуацыі ў беларускіх гарадах і мястэчках, як і беларускія чыноўнікі, роўна як таксама не супраць прадэманстраваць суайчыннікам свой больш высокі, з іх пункту гледжання, сацыяльны статус. Самі ж суайчыннікі займаюць сваё больш-меньш пераважнае месца ў іх рыторыцы толькі ў пару выбараў. Зразумела, партыя «Зялёных» не сумняваецца ў легальнасьці набыцця прадстаўнікамі беларускай апазіцыі іх, у дадзеным выпадку, рухомай маёмасці, роўна як у тым, што выдаткаваныя на іх грашовыя сродкі былі заробленыя непасільнай працай, але вось у чым пытанне: які ж тады нам сэнс мяняць адных безадказных палітыкаў на такіх жа іншых?

Прэс-служба Беларускай Партыи Зялёных