У інтэрв’ю агенцтву БелПАН Дмітрый Кучук, намеснік старшыні БПЗ, падзяліўся сваёй версіяй прычын нядаўняй хвалі пераследу эколагаў.

У апошнія дні зусім нечакана на пярэднім плане палітычнай барацьбы апынуліся беларускія эколагі. Прэвентыўныя арышты дзеячаў "радыкальнай", па вызначэнні ўлад, апазіцыі напярэдадні візітаў у Беларусь расійскіх службовых асоб нікога не дзівяць, а вось эколагам такой "увагі" не надавалася. І раптам падчас візіту  Мядзведзява рушылі ўслед арышты экалагічных актывістаў.

17-19 ліпеня ў Мінску супрацоўнікамі міліцыі былі затрыманы і прыцягнуты да адміністрацыйнай адказнасці праваабаронцы і грамадскія актывісты Таццяна Новікава, Андрэй Ожаровский, Міхаіл Мацкевіч, Ірына Сухій. Яны збіраліся перадаць нават не асабіста Мядзведзяву, а ўсяго толькі ў расійскае пасольства петыцыю з патрабаваннем не падпісваць генеральны кантракт на будаўніцтва АЭС. У выніку Мацкевіч быў арыштаваны на трое сутак, Новікава - на пяць, Ожаровский - на дзесяць, Сухий атрымала штраф. А расійскі фізік-ядзернік Ожаровский пасля выйсця з "сутак" і зусім быў дэпартаваны з забаронай наведваць Беларусь на працягу 10 гадоў.

У дакуменце гаворыцца, што беларуская АЭС ужо будуецца ў парушэнне ўсіх будаўнічых нормаў. Пры тым што распрацоўка архітэктурнага праекта АЭС будзе завершана толькі ў маі 2013 га году, пасля чаго запатрабуецца час на правядзенне дзяржаўнай экспертызы праекта. Будаўніцтва катлавана вядзецца не толькі без праекта, прывязанага да мясцовасці, але і без інфармацыйных стэндаў. "Іншымі словамі, нелегальна", - лічаць эколагі.

Яны нават прыстрашылі інфармаваць міжнародныя структуры, такія як ААН і МАГАТЭ, пра парушэнні падчас будаўніцтвы, а таксама пакінулі за сабой права ініцыяваць судовыя разгляды, у тым ліку ў наднацыянальных структурах, па фактах парушэнняў.

Петыцыя, якая выклікала такое раздражненне ўлад, падпісана не толькі грамадскімі актывістамі, але і Беларускай партыяй "Зялёныя", якая была ў ліку ініцыятараў антыядзернай кампаніі і мае намер удзельнічаць у парламенцкіх выбарах.

У першую чаргу менавіта гэта партыя адрэагавала на рэпрэсіі супраць актывістаў антыядзернай кампаніі. Адразу ж па факце затрымання Новікавай і Ожаровского "Зялёныя" адправілі паведамленні ў Еўрапарламент і сваім замежным калегам.

Чым растлумачыць такую нервовую рэакцыю ўлад на быццам бы нявінную спробу занесці дакумент у пасольства? Бо прадстаўнікі "зялёнага" руху ў Беларусі ніколі не былі экстрэмістамі. Яны спакойна займаліся сабе праблемамі ўстойлівага развіцця, біяразнастайнасці, зменамі клімату. І тое, што яны супраць будаўніцтва АЭС, ні для каго адкрыццём не стала - "зялёныя" выступаюць супраць АЭС ва ўсім свеце.

Але тут варта ўлічваць спецыфіку беларускага рэжыму, які ўсяляк спрабуе заблакаваць механізмы галоснасці, а таксама разглядае як пагрозу любую вулічную актыўнасць, нават калі гэта ўсяго толькі паход некалькіх чалавек да расійскага пасольства.

Намеснік старшыні Беларускай партыі "Зялёныя" Зміцер Кучук лічыць, што беларускія сілавікі гэтак нязграбна спрабуюць прадухіліць праўдзівае інфармаванне беларускіх грамадзян пра АЭС.

"Ніхто не растлумачыў насельніцтву сутнасць атамнай энергетыкі і ўсе яе праблемы. Ды ўлады і не імкнуліся гэта зрабіць. Калі "зялёныя" змогуць растлумачыць насельніцтву гэтыя пагрозы, тая колькасць супернікаў атамнай станцыі, якіх і так нямала, значна ўзрасце. Гэта разумеюць і ў Еўропе, гэта разумеюць і ў нас, гэта разумеюць і ў Расіі, і адгэтуль - такія дзеянні. Бо станцыя - праект Лукашэнка", - адзначыў Кучук.

Ён растлумачыў, чаму, як лічаць "зялёныя", праект АЭС не патрэбен Беларусі. Па-першае, ён вельмі дарагі. Спачатку казалі пра шэсць мільярдах даляраў, зараз - пра дзесяць. Па-другое, ніводная атамная станцыя ў свеце не акупілася, таму будаваць АЭС у прынцыпе невыгодна. Па-трэцяе, у свеце няма ніводнай бяспечнай АЭС. Па-чацвёртае, побач мяжа з Літвой, недалёка аэрапорт Вільнюса.

"Наша сістэма СПА не змагло адсачыць шведаў на лёгкім самалёціку, якія тут бесперашкодна лёталі, а калі б гэта былі тэрарысты? А калі на станцыю зваліцца не лёгкі самалёцік, а паўнавартасны "Боінг"? Пра гэта ніхто не кажа, і менавіта ў інфармаванні насельніцтва ўлады ўбачылі для сябе небяспеку", - лічыць Кучук.

Ён наогул не разумее, з якіх меркаванняў пачалі атамны праект у Беларусі, і лічыць яго выгодным вылучна Расіі.

"Цяпер мы бяром крэдыт у Расіі - 10 мільярдаў. У Беларусі няма ўрана, няма ўзбагачальных станцый, няма прадпрыемстваў па вытворчасці паліўных элементаў - усё гэта будзе закупляцца ў Расіі. Гэта значыць, Расія будуе ў нас небяспечная вытворчасць. А таксама жадае ўдзельнічаць у збыце электраэнергіі. У далейшым мы не толькі вяртаем Расіі гроша за будаўніцтва, але і які плаціцца ёй за паліва, і аддаём яшчэ частка прыбылі прадпрыемствы. Гэта ж абсурд і недарэчнасць з эканамічнага пункта гледжання", - невесяла смяецца Кучук.

"Варта насельніцтву зразумець, што станцыя - гэта трызненне, і ніякай АЭС не будзе. Таму трэба насельніцтву, асабліва ў Астравецкім рэгіёне, казаць пра гэта. І толькі грамадзяне Беларусі могуць паўплываць на будаўніцтва АЭС - дакладней, адмовіцца ад ідэі", - перакананы суразмоўца.

Для таго каб растлумачыць гэта насельніцтву, Беларуская партыя "Зялёныя" і бярэ ўдзел у парламенцкіх выбарах. Атамная станцыя з'яўляецца для партыі ключавым пытаннем у парламенцкай кампаніі, не хавае Кучук.

"Зялёныя" прапануюць альтэрнатыву - ветраная энергетыка, узнаўляльныя крыніцы энергіі і энергазахаванне. "Калі б у энергазахаванне ўкласці гэтулькі грошай, колькі ў АЭС, то мы б атрымалі больш энергіі, чым будзе выпрацоўваць АЭС, хутчэйшай і бяспечнай. Таксама ёсць добры патэнцыял узнаўляльных крыніц энергіі, якія больш бяспечныя і больш сучасныя", - кажа прадстаўнік "Зялёных".

"Але ўсе гэтыя тэхналогіі знаходзяцца ў Еўропе. Расія не можа даць нам ніякіх тэхналогій, акрамя атамнай, якая ўжо - учорашні дзень. Расейцы нават цалкам свой аўтамабіль стварыць не могуць - змушаны купляць тэхналогіі на Захадзе. Калі мы на ўзроўні ўрада, на ўзроўні краіны працуем з Еўропай, то мы маем доступ да такіх прыродаахоўных тэхналогій і абсталяванню, якасць і эфектыўнасць якіх нікому не трэба даказваць. У рамках адносін з Еўропай, у рамках "Усходняга партнёрства" і "Еўрапейскага дыялогу пра мадэрнізацыю Беларусі" мы можам атрымаць доступ да гэтых тэхналогій", - упэўнены Кучук.

Ён дадае: "Калі ж мы зацыклімся на фактычна расійскай беларускай АЭС, і не будзем развіваць адносін з Еўропай, то не атрымаем ніякіх тэхналогій, а толькі шкодную вытворчасць".

Але паколькі АЭС - гэта праект улады, натуральна, процідзеянне яе будаўніцтву нават на ўзроўні заяў выклікае рэпрэсіўныя меры. Бо на гэтай хвалі апазіцыя мае шанец заваяваць падтрымку шырэйшых пластоў насельніцтва. А "Чарнобыльскія шляхі" могуць ізноў стаць масавымі акцыямі. Таму прадстаўнікоў антыядзернай ініцыятывы імкнуцца запалохаць, "абясшкодзіць" прэвентыўна.

Крыніца: прэс-служба Беларускай Партыі Зялёных