Дмітрый Серабракоў вядомы культуролаг  і сябра Цэнтральнага Савету БПЗ рэцэнзуе фільм  “Вышэй за неба” аўтарства Андрэя Курэйчыка

“Вышэй за неба” пэўна можа выклікаць легкую эйфорыю ў тых,  хто з тугой пазіраў на расейскія высеры – серыялы “Клуб” і “Школа” і думаў калі ўжо ў нас такое будзе…ці зазірне сонца ў наша ваконца?

 І вось – даўгачаканы маладзёвы фільм і нават 8-серыйны серыял   паглядзелі больш за 40 000 гледачоў за 3 дні (з чым іх можна шчыра павіншаваць).

Больш за тое, у сеціве зьявілася “рабочая” версія фільма знятага на грант Глабальнага фонду па барацьбе са СНІДам, туберкулезам і малярыяй і паглядзець яго можа кожны, каму ня ў лом зрабіць пару клікаў. Афіцыйная заява творчай групы пра тое, што яны да гэтай “рабочай” копіі ня маюць дачынення, павінна падагрэць зацікаўленасць шырокіх мас эстэтаў і сведчыць пра тое, што раскрутка фільма йдзе паводле хрэстаматыі па віруснаму маркетынгу. Да таго яшчэ чыноўнікі праграмы развіцця ААН нібыта забаранілі пракат фільма і закрылі шлях на міжнародныя кінафестывалі.      

Можна лічыць мэту дасягнутай. Скандальчык вакол серыяльчыка атрымаўся. Што ж убачаць шчаслівыя аматары творчасці Андрэя Курэйчыка? Няўжо чарговы шэдэўрык, параўнальны з “Юленькай” і “Любоў-маркоўкай”?  Тое, што фільм ствараўся на замову Праграмы развіцця ААН у Беларусі з мэтай  прафілактыкі СНІД сярод моладзі цалкам не азначае, што павінна атрымацца нудная маралізатарская халтура, здольная зацікавіць толькі сваякоў і знаёмых удзельнікаў праекту. Да таго ж Курэйчык … каму яшчэ так знаёмыя праблемы моладзі, як не “маладому драматургу”? Але парадокс у тым, што Андрэй Курэйчык у свае 25 пісаў як які-небудзь Дудараў у 50, то бок дэманстраваў добры сярэдні ўзровень старпера з кавярні “Тэатральнай”, упэўненага, што “публіка-дура” і “піпл схавае ўсё”.

 Банальная па сутнасці гісторыя патрабуе дадатковага скандальнага кантэксту, каб эфектыўней прадацца. Сюжэт “Вышэй за неба” не дужа адрозніваецца ад, скажам, “Вясёлых  рабят” 1934 года альбо серыял “Клуб” 2009. Папялушка ў фінале ператвараецца ў прынцэсу шоў-бізнесу, але паводле замовы ПРААН павінна раскрыць тэму СНІДу, наркотыкаў і асацыяльных паводзінаў.

Рок-музыкант і распусны студэнт Мікіта даведваецца ў студээнцкай паліклініцы, што ён ВІЧ-станоўчы (вірус ён падхапіў ад цудоўнай незнаёмкі, з ёкой пярдоліўся ў Крыме). Ад гэтай навіны яму робіцца блага, і, каб развесяліцца, ён ідзе ў наркапрытон, дзе яго здымаюць на камеру, каб шантажаваць бацьку, палкоўніка міліцыі, на чые грошы і банкетуе сынок.Але тата бязлітасна зачышчае прытон і падтанцоўвае на фінальным канцэце ансамбля “Вышэй за неба”. Па ходу памірае ад СНІДу румяная незнаёмка Мікіты (у фільме надзіва здаровы выгляд і ў наркаманаў і ў хворых на СНІД, нібы на грым грантавых грошаў не хапіла), якую той наведвае ў рамках валанцёрскай дапамогі.

Сумнеўна, што ўдалося б сабраць на фільм тыя 40 000 гледачаў, калі б драма разгортвалася ў Куала-Лумпуры пад гукі малайскага панк-року. Беларускі кантэкст (галерэя “Ў”, мастакі, музыкі) на думку аўтараў і зьяўляецца галоўнай тэмай фільма, з чым чыноўнікі ПРААН маюць поўнае права не пагадзіцца. Магчыма ўсё не так кепска, як спрабуе падаць махровы піаршчык Курэйчык і чыноўнікі ААН не збіраюцца крыўдзіць беларускі кантэкст, а проста скароцяць паток нецэнзурнай лаянкі, ці заменяць на “непереводимую игру слов с использованием местных диалектов". Але справа зроблена, вірус запушчаны.   

Прэс-служба Беларускай Партыі “Зялёныя”