Нядаўна ў рамках цыкла інфармацыйных дыскусій, арганізаваных Інфармацыйным цэнтрам па пытаннях адходаў і хімічнай бяспекі, адбыўся круглы стол на тэму "Куды можна здаць аўтамабільныя адходы».

Круглы стол быў арганізаваны Цэнтрам экалагічных рашэнняў, «Народнай газетай» і вышэйзгаданым Інфацэнтрам. Удзел у гэтай сустрэчы ў якасці выступоўца прыняў сябра Цэнтральнай рады БПЗ і спецыяліст у галіне адходаў і другаснай сыравіны Аляксандр Логутенок.
Сваімі ўражаннямі Аляксандр падзяліўся з прэс-службай нашай партыі:

-Хто яшчэ прыняў удзел у гэтай сустрэчы, і якія тэмы абмяркоўваліся?

- Удзельнічалі прадстаўнікі Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя, ДАІ, гаражнага кааператыва ў Мінску а таксама некалькіх спецыялізуючых перапрацоўчых арганізацый. Павінны былі прыняць удзел таксама прадстаўнікі ГА «Белрэсурсы» і УП «Белколермет». Але абодве арганізацыі з'яўляюцца манапалістамі ў сферы сваёй дзейнасці, таму не зрабілі ласку прыйсці. Але манаполія не прыносіць карысці. А здаровая канкурэнцыя яшчэ ні каму не перашкодзіла. Асноўнай тэмай сустрэчы была «Куды можна здаць аўтамабільныя адходы» а таксама пытанне, куды насельніцтву дзяваць буйнагабарытную тэхніку (халадзільнікі, пральныя, газавыя і электрычныя пліты). Перапрацоўчыя кампаніі ў большасці сваёй прымаюць другсыравіну на дагаворнай аснове ад юрыдычных асоб. А вось што рабіць, куды звяртацца фізічным асобам, г.зн. насельніцтву, да гэтага часу не зразумела.

- Чаму?

- Разумееце, у Беларусі, у адрозненне, напрыклад, ад Нямеччыны няма нават дакладных і ясных правілаў у гэтай сферы, няма зразумелай, дакладнай і яснай сістэмы, на многія віды дзейнасці, як, напрыклад, металалом, існуе дзяржаўная манаполія, прыватныя прадпрыемствы не падтрымліваюцца дзяржавай, а часам і выцясняюцца з рынка. Такім чынам, у прыватных прадпрыемстваў няма стымулу, жадання і інвестыцый прымаць адходы і другсыравіну ў насельніцтва, бо у такой сітуацыі гэта не рэнтабельна, а часта нават стратная.

- Дык куды нам, простым людзям, можна здаць адпрацаваныя фільтры, акумулятары, шыны, маторнае масла і рыззё, карпусы машын?

- Адпрацаваныя фільтры прымаюць, напрыклад, гаражныя кааператывы, СТА і некаторыя перапрацоўчыя прадпрыемствы. Але не ўсе і не ахвотна. Тое ж самае тычыцца маторнага масла і рыззя. Некаторыя прымаюць за грошы, але большасць робяць гэта бясплатна. Бо гэта пакуль што не выгадна і дастаўляе пэўныя клопаты, а то і праблемы. Нават у гэтым не наладжана сістэма прыёму гэтых адходаў і другаснай сыравіны. І пакуль што не зразумела, што з імі потым рабіць. Акумулятары прымаюць прадпрыемствы УП «Белколермет», «Другасчэрмет». Але пунктаў прыёму, нават у Мінску, вельмі мала. Пра рэгіёны я і маўчу. Шыны прымаюць некалькі перапрацоўчых прадпрыемстваў і прадпрыемства «Белкапсаюз». Але на дагаворнай аснове і за пэўную плату. Шыны можна таксама паспрабаваць здаць на СТА або прадпрыемствы, якія займаюцца купляй-продажам шын. Некаторыя такія прадпрыемствы прымаюць шыны, падаючы скідкі пры ўмове куплі новых шын. З карпусамі машын, т.зв. жалеззя, справы ідуць яшчэ складаней і заблытаней.

- Стары аўтамабіль бо можна прадаць альбо здаць на металалом?

- Дакладна. Калі аўтамабіль на хаду, то яго можна падарыць, прадаць і г.д. Але калі аўто, напрыклад, больш не падлягае рамонту і не прыдатна для далейшай эксплуатацыі, то тут узнікае праблема. У многіх такія аўто стаяць на дачы або ў вёсцы ў бабулі з дзядулем. Але шмат машын стаяць і іржавеюць у дварах нашых гарадоў. Шмат стаяць там калом і часта нават без колаў гадамі. А гэта дастаўляе шмат нязручнасцяў і клопатаў як жыхарам, так і гаспадарчым службам. І гэта таксама шкодзіць экалогіі, ахове навакольнага асяроддзя і т.ч. нашаму з Вамі здароўю. Таму, але больш у мэтах вызвалення прасторы ў дварах і на абочынах дарог, з пачатку гэтага года ўступіў у сілу закон, які абавязвае ўладальнікаў машын, якія прыйшлі ў непрыдатнасць, здаць аўто на ўтылізацыю.

- А калі чалавек ня хоча і яго задавальняе, што аўтамабіль гадамі стаіць ў двары або на абочыне?

- Па-першае, закон, які б ён не быў, - гэта закон. Закон вельмі не дасканалы. Кантроль за выкананнем дадзенага закона ўскладзены за ЖКГ і ЖРЭА. А, як вядома, большасць скаргаў ад насельніцтва звязаны менавіта з дзейнасцю прадпрыемстваў жыллёва-камунальнай гаспадаркі. Гэта значыць, у іх і так праблем і клопатаў хапае. А тут яшчэ і за гэта адказваць прыходзіцца. Прадстаўнікі гэтых арганізацый выяўляюць аўтамабілі, якія падпадаюць пад гэты закон, затым праз ДАІ знаходзяць ўладальнікаў аўто, паведамляюць ўладальніку аўто аб тым, што ў яго ёсць месяц, каб прыбраць машыну і здаць на ўтылізацыю. Калі аўтаўладальнік ніяк не прарэагіруе, то аўто эвакуіруюць на штрафстаянку, пра што паведамляюць ўладальніку. Калі чалавек «адумаецца», то ён можа забраць машыну і здаць на ўтылізацыю. Але пры гэтым заплаціць за эвакуатар (300 - 500 000 рублёў) і штрафстаянку (60 - 80 000 рублёў у дзень). А затым абавязваецца здаць на утылізацыю і прад'явіць адпаведныя пацвярджаючыя дакументы.

- Так атрымліваецца, што лепш ўладальніку тады наогул забыць аб сваёй машыне!?

- Я ж кажу, што закон вельмі не дасканалы. Аб гэтым кажуць нават прадстаўнікі гаражнага кааператыва і дзяржорганаў. Машына можа стаяць на штрафстаянцы да 3 месяцаў. Гэта значыць, можна палічыць, у колькі ўладальніку можа абыйсціся гэта “задавальненне”. Калі ўладальнік і да гэтага не аб'яўляецца, то машына пераходзіць ва ўласнасць дзяржавы. Але выдаткі ўсё роўна застануцца. Машыну здадуць на ўтылізацыю. Можна, вядома, затым звярнуцца ў суд з пазовам да ўладальніка аўто аб пакрыцці шкоды. Але нават прадстаўнікі дзяржорганаў кажуць аб бесперспектыўнасці падобных дзеянняў. Такім чынам, гэта медаль аб двух бакоў.

- Што ты тады прапанаваўеш?

- Па-першае, дапрацаваць гэты закон. Бо часта бывае, што ўладальніка аўто, напрыклад, больш няма ў жывых, а перадаць яго па спадчыне не паспеў. Таксама дзяржава павінна «ўпусціць», у тым ліку прыватныя, перапрацоўчыя прадпрыемствы ў гэты сегмент рынку, каб, з аднаго боку, аблегчыць працу адным, а насельніцтву, з другога боку, прадаставіць выбар. Напрыклад, у Нямеччыне і Францыі, насельніцтва плаціць за тое, што здае на ўтылізацыю свае машыны, альбо ёсць т.зв. акцыі ў рамках некаторых дзяржпраграм, калі ўладальнікам старых аўто прадастаўляецца пэўная сума грошай у выпадку набыцця новай машыны. Нашы ж грамадзяне павінны разумець, што ўтылізацыя і перапрацоўка аўтахламу выгадна не толькі з пункту гледжання эканоміі і эканомікі, але і прыносіць карысць нашай прыродзе і тым самым нам жа самім. А пакуль уладальнікам машын прапаную выбраць адзін з наступных шляхоў: 1) Здаць машыну на ўтылізацыю прадпрыемствам, якія займаюцца утылізацыяй аўто. За машынай дашлюць эвакуатар і выканаюць усю працу; 2) Напрамую здаць машыну ва ўтыль на металалом. Але прадпрыемства «Белколермет» і «Другасчармет» прымаюць толькі метал. Гэта значыць, спачатку трэба зліць адпрацаванае масла, зняць фільтры, шыны, сядзенні, аддзяліць ад корпуса і ўнутры астатнія віды другаснай сыравіны (гуму, пластмасу і г.д.). Гэта зойме, вядома, час і сілы. А затым паўстае пытанне, куды ўсё гэта дзяваць. Пра што я ўжо казаў. І толькі потым можна везці корпус аўто ў прыёмны пункт. Але ўжо натуральна на эвакуатары або пагрузіўшы ў кузаў грузавой машыны.; 3) Адмовіцца ад валодання машыны, напісаўшы адпаведную заяву ў мясцовай службе ЖКГ. Затым па логіцы машына адразу пераходзіць ва ўласнасць дзяржавы, і яно бярэ на сябе ўсе выдаткі і клопаты. Але гэта пакуль што толькі ў тэорыі. На практыцы такія прыклады мне пакуль што не вядомыя. Таму кожны павінен выбраць, дзе паставіць коску і клічнік або знакі ў сказе «Утылізаваць нельга выкінуць».

- У пачатку размовы ты таксама згадаў, што на круглым стале было закранута пытанне, куды насельніцтву дзяваць старыя халадзільнікі, пральныя, газавыя і электрычныя пліты. Зараз у большасці выпадкаў людзі проста выносяць гэта на вуліцу і пакідаюць альбо каля пад'ездаў, альбо каля кантэйнераў для смецця. Што людзям рабіць з гэтым хламам?

- Гэтае пытанне ў нашай краіне наогул не прапрацаваны ніяк. Можна здаць на металалом. Але зноў жа, аддзяліўшы ад таго ж халадзільніка усё тое, што не з металу а затым самастойна даставіўшы гэта ў прыёмны пункт. Не ўсе хочуць і фізічна могуць гэта зрабіць. А таксама часта даражэй будзе ўсё гэта зрабіць, чым атрымаць за здадзены металалом. У Заходняй Еўропе і ЗША ўжо даўно існуюць і дзейнічаюць стымулюючыя дзяржпраграмы ў гэтай сферы для насельніцтва. Здаеш стары халадзільнік, тэлевізар у гандлёвую сетку і атрымліваеш добрую зніжку на набыццё новай бытавой тэхнікі. Але калі проста выкінуць, то будзеш аштрафаваны. Бо старая, адпрацаваная тэхніка таксама вельмі негатыўна ўплывае на навакольнае асяроддзе, глебу, ваду і наша здароўе. У Беларусі прыклады вышэйзгаданых стымулюючых акцый таксама ёсць. Але гэта толькі адзінкавыя выпадкі і акцыі, а не функцыяніруючыя сістэма і праграмы. Дзяржаўныя прадпрыемствы наогул не прымаюць бытавую тэхніку ад насельніцтва. З прыватных прадпрыемстваў гэтым займаецца пакуль што толькі адно прадпрыемства. Пакуль што толькі ў Мінску і Мінскім раёне.

Прэс-служба Беларускай Партыі “Зялёныя”